Na een tip (die beloond wordt met een cadeaubon van € 12,50) van niet zomaar een klant, maar iemand die voor mij persoonlijk ook heel waardevol is geworden, schrijf ik deze blog.
En wat blijkt? Toeval bestaat niet. Toen ik in dit onderwerp dook vielen er heel wat kwartjes. Sterker nog, ik herkende me in de dingen die ik zoal tegenkwam! Voor mezelf had ik niet eerder de link gelegd tussen mijn klachten en de overgang. Pijn en stijfheid die ogenschijnlijk van de een op andere dag zijn komen opzetten, zonder aanwijsbare oorzaak, schaarde ik onder de noemer ‘ouder worden’.
Maar nee, er is wel degelijk een link te leggen tussen mijn klachten en de overgang. Ik zal je niet te veel vervelen met mijn lijstje aan klachten. Deze blog schrijf ik voor elke vrouw die op enig moment in de overgang komt. Wellicht is het voor jou nog ver in de toekomst. Misschien ken je iemand die in de overgang is. Of ben je, net zoals ik, in de overgang en zoek je antwoorden.
Overgang of menopauze?
De periode rondom de menopauze wordt de overgang genoemd. De overgang start vanaf enkele jaren voor, tot enkele jaren na de menopauze. Tijdens de overgang raken de eicellen die een vrouw al sinds haar geboorte bij zich draagt op. De hormonale balans van het lichaam gaat dan ook veranderen. De oestrogeen- en progesteronspiegels worden minder stabiel en ten slotte verandert de menstruatie.
Tot zover het klinische praatje.
Te vaak wordt er lacherig gedaan over de overgang, ook door vrouwen. We kennen allemaal wel de bekende opvliegers waar veel vrouwen last van hebben. Stemmingswisselingen is ook een redelijk bekend verschijnsel bij de meesten. En hoewel ik deze klachten echt niet gering wil noemen, zijn er echt wel meer problemen waar vrouwen tegenaan kunnen lopen als ze in de overgang raken.
Klachten
Er zijn heel wat klachten die in meer of mindere mate de kop kunnen opsteken tijdens de overgang/menopauze. Ik zal ze hieronder noemen voor de volledigheid. Maar in deze blog leg ik de focus op spier- en gewrichtspijn.
Opvliegers - Stemmingswisselingen - Onregelmatige menstruatie - Vaginale droogheid - Gespannen of pijnlijke borsten - Slapeloosheid - Hartkloppingen - Hoofdpijn - Urineverlies - Prikkelbaarheid - Depressiviteit - Vergeetachtigheid - Minder zin in seks
Gewrichtspijn bij overgang
Oestrogeen is een hormoon dat van vitaal belang is voor vrouwen. Het zorgt ervoor dat ons lichaam collageen vormt. En collageen is weer essentieel voor het soepel houden van spieren, pezen, kraakbeen, slijmvliezen en banden.
En laat het nou net het oestrogeen zijn dat afneemt tijdens de overgang! Dat leidt vervolgens tot het dunner worden van het kraakbeen tussen de gewrichten. En dan stuiten we vanzelf op het probleem van gewrichtspijn. Kraakbeen vormt namelijk het beschermend laagje tussen de gewrichten. Het zorgt ervoor dat de gewrichten soepel kunnen bewegen. Het dunner worden van deze laag maakt alles stroever en daardoor kun je gewrichtspijn krijgen.
Symptomen
Even alles op een rijtje zetten. Wat zijn de symptomen die je kunt ervaren?
- Pijn in gewrichten. Dat kunnen kleine gewrichten zoals bijvoorbeeld in je handen en vingers. Maar ook de grotere gewrichten als knieën en heupen kunnen pijn geven tijdens het bewegen.
- Minder kracht in je spieren. Je kunt bijvoorbeeld minder goed dingen stevig vastpakken.
- Stijfheid die voorkomt als je lang hebt gezeten of uit bed stapt. Meestal gaat dit wel over als je eenmaal weer in beweging bent gekomen.
- Kraken van enkels, knieën of heupen kan een teken zijn dat je kraakbeen minder wordt.
- Als je kraakbeen bijna weg is, kan vervorming van de botten optreden. Je kan dan bijvoorbeeld knobbels krijgen op je vingerkootjes.
Gewrichtspijn of artrose?
Kraakbeen wat eenmaal verloren is gegaan kan moeilijk of niet herstellen. Bij permanente schade spreek je niet meer van gewrichtspijn. Dan komt artrose in beeld. Artrose is aan te tonen op röntgenfoto’s. Hierop is te zien dat de ruimte tussen gewrichten kleiner is dan normaal. Bij ernstige artrose is er zelfs helemaal geen kraakbeen meer, de botten raken elkaar dan. Dat is uiteraard zeer pijnlijk.
Spierpijn bij overgang
Een andere overgangsklacht die meer voorkomt dan je denkt zijn pijnlijke en stijve spieren. En dat komt gek genoeg doordat we tijdens de overgang gevoeliger zijn voor spierspanning.
Huh, hoezo dan?
Ook dit is terug te leiden naar de veranderende hormonen tijdens de overgang. Deze veranderingen in hormoonspiegels kunnen je gevoeliger maken voor stress. En dan heb je meteen een stiekeme oorzaak te pakken voor spanning in de spieren. Dit kun je vaak merken bij het opstaan ’s morgens of als je langere tijd hebt gezeten. Je spieren hebben simpelweg meer tijd nodig om hun werk te doen. Maar je kunt ook het gevoel hebben dat je veel stijver bent. En voor je gevoel heeft dit niet echt een aanwijsbare oorzaak. Je routine is niet veranderd, je sport en beweegt normaal. En toch is er die pijn en stijfheid.
En dan is het ook nog eens zo dat het spierweefsel tijdens de overgang afneemt en minder elastisch wordt. Als gevolg hiervan zijn je spieren minder soepel en dat voel je.
Waar heb je zoal pijn?
Is uit bed springen niet meer zo gemakkelijk? Gaat opstaan nadat je een poos gezeten hebt niet zo soepeltjes? Heb je pijn in je handen, polsen, enkels, knieën, heupen, bovenbenen of schouders? Je bent echt niet de enige. Zo’n 50% van alle vrouwen in de overgang ervaren deze klachten.
Iedereen is natuurlijk uniek en pijn is ook heel persoonlijk. De een heeft een hogere pijngrens dan de ander. En toch zijn spier- en gewichtsklachten niks vreemds tijdens de overgang.
Eerlijk? Ik had er eigenlijk nog niet van gehoord. Mijn kennis ging niet verder dan stemmingswisselingen en opvliegers. En ik denk niet dat ik de enige ben die haar eigen lichaam niet zo best kent. Pas als je vreemde klachten ervaart, zoals ik, ga je zoeken en graven. Of in mijn geval, erop gewezen worden door iemand die ook pijnklachten heeft. Dan gaan pas de lampjes aan op zolder.
En nogmaals, iedereen is anders. Misschien herken jij jezelf ook wel in dit verhaal. Schroom dan zeker niet om een bezoekje aan je huisarts te brengen.
Wat kun je zelf doen?
Beweging
Eigenlijk is het heel simpel. Blijf lekker in beweging. Yoga, zwemmen, fietsen, wandelen. Wat jij wilt. Maar luister ook naar je lichaam. Is de pijn te erg, gun jezelf dan rust. Het tempo hoeft echt niet hetzelfde te zijn als dat van een 20-jarige, die tijd ligt achter ons. Maar, regelmatig bewegen zal niet alleen afbraak van je spieren maar ook botontkalking voorkomen. Twijfel je over bepaalde sporten? Vraag dan bijvoorbeeld je huisarts of fysiotherapeut wat het beste voor jouw lichaam is.
Houding
Probeer te letten op je houding. Zelf betrap ik me er te vaak op dat wanneer ik achter de computer zit, ik te lang in dezelfde houding zit. En dat leidt dan tot gigantische nek- en schouderklachten. Nu is dat altijd al een dingetje geweest maar het afgelopen jaar is dit echt wel een stuk heftiger geworden. Opstaan, lopen, of gewoon even wat strekken helpt zeker. Doe dat ook gewoon!
Rust
Wees vooral ook lief voor jezelf. Gun jezelf voldoende rust, zowel lichamelijk als geestelijk. Je mag jezelf ook wel eens trakteren op een dagje spa. Lekker naar de sauna en een massage zal je goed doen. Heb je een partner? Vraag die dan voor een massage. Neem dan een basisolie met bijvoorbeeld lavendelolie erin. Het zal je goed doen! Liever geen sauna? Een warm bad of douche doet ook wonderen voor pijnlijke spieren en gewrichten.
Eetpatroon
Voeding kan ook een rol spelen in de hevigheid van de klachten. Probeer te minderen met suiker, alcohol en cafeïne. Vind je dat lastig? Doe het dan in stapjes. Neem je normaal 4 koppen koffie per dag? Zet het maximum dan eerst op 3 en een paar weken later op 2. Dat is al de helft minder!
Probeer gezond en gevarieerd te eten. Veel groenten, fruit, noten en onverzadigde vetzuren. Goede voeding houd je fit en helpt ontstekingsreacties in de gewrichten te voorkomen.
Overgewicht is ook een factor die gewrichtspijn kan verergeren. Probeer daarom wat af te vallen als je hier last van hebt. Je lijf zal je dankbaar zijn.
Conclusie
Elke vrouw krijgt vroeg of laat te maken met de overgang en menopauze. Hoe heftig die is, is voor iedereen anders en niet te voorspellen. We zijn allemaal uniek en ervaren pijn of ongemak op onze eigen manier. Ga gerust het gesprek aan met je huisarts, praktijkondersteuner of vriendinnen. Het is nergens voor nodig dat dit onderwerp lacherig wordt afgedaan. Als je vragen stelt kun je geholpen worden.